Ανεύρυσμα Εγκεφάλου

Τι είναι το εγκεφαλικό ανεύρυσμα (ανεύρυσμα εγκεφάλου);

Ένα εγκεφαλικό ανεύρυσμα (που ονομάζεται επίσης ενδοκράνιο ανεύρυσμα ή ανεύρυσμα του εγκεφάλου) είναι μια διογκωμένη, εξασθενισμένη περιοχή στο τοίχωμα μιας αρτηρίας στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα την ανώμαλη διεύρυνση. Επειδή υπάρχει ασθενές σημείο στο τοίχωμα ανευρύσματος, υπάρχει κίνδυνος ρήξης του ανευρύσματος.

Αν και οι αρτηρίες οπουδήποτε στον εγκέφαλο μπορούν να αναπτύξουν ανεύρυσμα, συναντάται συχνότερα σε μια αρτηρία που βρίσκεται στο πρόσθιο τμήμα του εγκεφάλου που παρέχει αίμα πλούσιο σε οξυγόνο στον ιστό του εγκεφάλου. Ένα κανονικό τοίχωμα αρτηρίας αποτελείται από τρία στρώματα. Το τοίχωμα ενός ανευρύσματος είναι λεπτό και αδύναμο λόγω της μη φυσιολογικής απώλειας ή απουσίας του μυϊκού στρώματος του τοιχώματος της αρτηρίας, αφήνοντας μόνο δύο στρώματα.

Ποιος είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος εγκεφαλικού ανευρύσματος;

Ο πιο συνηθισμένος τύπος εγκεφαλικού ανευρύσματος ονομάζεται αγγειακό, που συμβαίνει στο 90% των εγκεφαλικών ανευρυσμάτων. Αυτός ο τύπος ανευρύσματος μοιάζει με “μούρο” με στενό μίσχο. Μπορεί να υπάρχουν περισσότερα από ένα ανευρύσματα. Ένας άλλος τύπος, το ανεύρυσμα διάσπασης, προκύπτει από βλάβη της αρτηρίας στο εσωτερικό στρώμα του τοιχώματος της αρτηρίας, προκαλώντας διαρροή αίματος μεταξύ των στρωμάτων του τοιχώματος, εμποδίζοντας τη ροή του αίματος μέσω της αρτηρίας. Τα ανευρύσματα διάσπασης συνήθως συμβαίνουν από τραυματικές βλάβες, αλλά μπορούν επίσης να συμβούν αυθόρμητα. Το σχήμα και η θέση του ανευρύσματος μπορεί να καθορίσει ποια θεραπεία συνιστάται.

Τα περισσότερα εγκεφαλικά ανευρύσματα (90%) παρουσιάζονται χωρίς συμπτώματα και είναι μικρού μεγέθους (σε διάμετρο μικρότερο από 10 χιλιοστά). Τα μικρότερα ανευρύσματα μπορεί να έχουν μικρότερο κίνδυνο ρήξης. Αν και ένα εγκεφαλικό ανεύρυσμα μπορεί να εμφανιστεί χωρίς συμπτώματα, το πιο συνηθισμένο αρχικό σύμπτωμα εγκεφαλικού αγγειακού ανευρύσματος είναι η ξαφνική κεφαλαλγία από υποαραχνοειδή αιμορραγία. Η κύρια υποαραχνοειδής αιμορραγία είναι συχνότερη από ένα σπασμένο εγκεφαλικό αγγειακό ανεύρυσμα (80%). Ένας ξαφνικός πονοκέφαλος που σχετίζεται με την υποαραχνοειδή αιμορραγία αποτελεί επείγουσα ιατρική κατάσταση.

Ο αυξημένος κίνδυνος ρήξης του ανευρύσματος σχετίζεται με ανεύρυσμα που έχει διάμετρο μεγαλύτερη από 10 χιλιοστά, θέση (πίσω μέρος του εγκεφάλου) και προηγούμενη ρήξη άλλου ανευρύσματος. Ορισμένες θέσεις ανευρύσματος μπορούν να δημιουργήσουν μεγαλύτερη πίεση σε κάποιο νεύρο, όπως και σε κάποια διακλάδωση. Τα αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια εμφανίζονται όταν ένα αιμοφόρο αγγείο που αιματώνει τον εγκέφαλο διαρρηγνύεται. Τότε τα εγκεφαλικά κύτταρα και οι ιστοί δεν λαμβάνουν οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Επιπλέον, η πίεση αυξάνεται στους περιβάλλοντες ιστούς και εμφανίζεται ερεθισμός και πρήξιμο. 

Πού οφείλεται το ανεύρυσμα; Ποια τα αίτια;

Η αιτία του εγκεφαλικού ανευρύσματος δεν είναι σαφώς κατανοητή. Τα ανευρύσματα του εγκεφάλου σχετίζονται με διάφορους παράγοντες, όπως το κάπνισμα, η υπέρταση και το οικογενειακό ιστορικό (γενετικό). Η τελική αιτία ενός ανευρύσματος εγκεφάλου είναι μια εκφυλιστική αλλαγή (αποδυνάμωση) στο τοίχωμα μιας αρτηρίας και τα αποτελέσματα της πίεσης από τους παλμούς του αίματος μέσω των αρτηριών στον εγκέφαλο. 

Οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον σχηματισμό ανευρύσματος μπορεί να περιλαμβάνουν -αλλά δεν περιορίζονται σε αυτά- τα ακόλουθα:

• Αυξημένη ηλικία
• Κατανάλωση αλκοόλ (ιδιαίτερα η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ)
• Αθηροσκλήρωση – Η συσσώρευση πλάκας (που αποτελείται από αποθέσεις λιπαρών ουσιών, χοληστερόλης, κυτταρικών αποβλήτων, ασβεστίου και ινώδους) στην εσωτερική επένδυση μιας αρτηρίας
• Κάπνισμα τσιγάρου
• Χρήση ναρκωτικών, όπως κοκαΐνη ή αμφεταμίνη
• Υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση)
• Τραυματισμός στο κεφάλι
• Μόλυνση

Ποια συμπτώματα προκαλεί;

• Πονοκέφαλοι
• Πόνος στα μάτια
• Προβλήματα όρασης
• Περιορισμένη κινητικότητα ματιών

Η πρώτη απόδειξη ενός εγκεφαλικού ανευρύσματος είναι συνήθως μια υποαραχνοειδής αιμορραγία, λόγω ρήξης του ανευρύσματος, τα συμπτώματα της οποίας είναι:

• Ταχεία εμφάνιση του “χειρότερου πονοκεφάλου της ζωής μου“
• Ναυτία και έμετος
• Μεταβολές στην ψυχική κατάσταση, όπως νωθρότητα
• Πόνος σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως τα μάτια
• Διεσταλμένες κόρες οφθαλμών
• Απώλεια συνείδησης
• Υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση)
• Απώλεια ισορροπίας ή συντονισμού
• Ευαισθησία στο φως
• Πόνος στην πλάτη ή στα πόδια
• Διαταραχές των εγκεφαλικών νεύρων

Πως γίνεται η σωστή διάγνωση;

Ένα εγκεφαλικό ανεύρυσμα συχνά ανακαλύπτεται αφού έχει διαρραγεί ή τυχαία κατά τη διάρκεια διαγνωστικών εξετάσεων, όπως η αξονική τομογραφία, η μαγνητική τομογραφία ή η αγγειογραφία που γίνονται για άλλους λόγους. 

Τι θεραπεία χρειάζεται για αντιμετώπιση;

Υπάρχουν δύο κύριες χειρουργικές θεραπείες για ένα εγκεφαλικό ανεύρυσμα:

• Ανοιχτή κρανιοτομή (χειρουργική αποκοπή). Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει τη χειρουργική αφαίρεση μέρους του κρανίου. Ο γιατρός εκθέτει το ανεύρυσμα και τοποθετεί ένα μεταλλικό κλιπ διαμέσου του μίσχου του ανευρύσματος για να εμποδίσει τη ροή του αίματος. Μόλις ολοκληρωθεί η αποκοπή, το κρανίο ασφαλίζεται πίσω.

• Ενδοαγγειακός εμβολισμός. Η ενδοαγγειακή περιτύλιξη είναι μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, πράγμα που σημαίνει ότι δεν απαιτείται τομή στο κρανίο για τη θεραπεία του εγκεφαλικού ανευρύσματος. Αντίθετα, ένας καθετήρας προωθείται από ένα αιμοφόρο αγγείο στην περιοχή της βουβωνικής κοιλότητας μέχρι τα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου. Φθοροσκόπηση (ζωντανή ακτινογραφία) θα χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στην προώθηση του καθετήρα στο κεφάλι και στο ανεύρυσμα. Μόλις τοποθετηθεί ο καθετήρας, πολύ μικροσκοπικά πηνία πλατίνας προωθούνται μέσω του καθετήρα στο ανεύρυσμα. Αυτά τα μικροσκοπικά, μαλακά, πηνία πλατίνας, που είναι ορατά με ακτίνες Χ, συμμορφώνονται με το σχήμα του ανευρύσματος. Το ανεύρυσμα γίνεται θρομβωμένο (εμβολισμός), αποτρέποντας τη ρήξη. Αυτή η διαδικασία εκτελείται είτε υπό γενική είτε τοπική αναισθησία.

Διαβάστε επίσης:

• Γλοίωμα Εγκεφαλικού Στελέχους
• Νόσος Moyamoya